"Als we onze omstandigheden niet kunnen veranderen, dan worden we uitgedaagd onszelf te veranderen." Dit is een citaat van Viktor Frankl, holocaustoverlevende en vermaard psychiater.
Sommige situaties zijn vrij eenvoudig te veranderen, vooral als ze tastbaar en specifiek zijn. Als iets vies is maak je het schoon. Als je honger hebt eet je. Als iets kapot is repareer je het of vraag je iemand het voor je te doen.
Het veranderen van die situaties is nog gemakkelijker als je voldoende fysieke kracht, gezag, status of geld hebt, en hoe meer, hoe beter.
Met kracht kun je dingen in en om je huis zelf maken of onderhouden, gezag en status zorgen ervoor dat mensen gehoorzamen en voor je aan het werk gaan, en geld doet wonderen.
Met zulke eigenschappen kun je bijna alles doen. Het cruciale woord is uiteraard "bijna".
Er zijn momenten in het leven dat je in situaties komt waarin geld, gezag, status of geld je niet veel kunnen helpen.
Wat doe je met al het voorgaande wanneer je je lichaam ziet veranderen en je daar niet blij mee bent; je relaties ziet veranderen en niet ten goede; jezelf geconfronteerd ziet met nieuwe situaties op je werk en daar niet goed mee om weet te gaan, of wanneer je beseft dat negatieve gewoonten of verslavingen je in de weg zitten?
Of we het nu leuk vinden of niet, fysieke kracht, gezag, status en geld kunnen niet alles.
ZELF AAN DE SLAG
Er rest ons dan slechts één optie om met de betreffende veranderende situatie om te gaan, en dat is door onszelf te veranderen.
Dit betekent dat we ons nieuwe vaardigheden eigen moeten maken.
Om dit mogelijk te maken wordt op wereldniveau jaarlijks miljarden uitgegeven aan opleidingen.
Zolang deze opleidingen zijn gericht op het verwerven van technische vaardigheden zijn er doorgaans niet veel problemen. Het gaat dan om het leren om te gaan met bijvoorbeeld machines, het leren spreken van een taal of het bijspijkeren van kennis over bijvoorbeeld juridische zaken.
Maar net zoals de eerder genoemde eigenschappen; fysieke kracht, gezag, status en geld, hebben technische vaardigheden ook hun grenzen.
Wat kun je doen met technische vaardigheden alleen wanneer ook sociale vaardigheden noodzakelijk zijn. Denk hierbij aan verkooptrainingen, omgaan met klanten, kunnen delegeren of een stapje terug kunnen doen om een jongere generatie de kans te geven te laten zien wat ze kunnen?
INSTRUCTIES ALLEEN ZIJN NIET ALTIJD TOEREIKEND
Het aanleren van technische vaardigheden is nuttig en noodzakelijk. Het is echter van belang te onderkennen dat er voor het verbeteren van iemands sociale vaardigheden meer nodig is dan een lijst met instructies.
Dit is waar het aanleren van adaptieve vaardigheden in beeld komt. Dit komt neer op het verbeteren van vaardigheden die het mogelijk maken om beter om te gaan met uitdagingen op mentaal en emotioneel vlak. Zowel in ons persoonlijke als professionele leven is dit het moeilijkste gebied om veranderingen aan te brengen.
Waar concentratie, een beetje geduld en herhaling in de meeste gevallen voldoende zijn om technische vaardigheden eigen te maken, is het verbeteren van vaardigheden die leiden tot adaptieve veranderingen veel moeilijker. Daar komen we achter wanneer we ons voornemen om te beginnen met betere gewoonten, maar desondanks keer op keer in ons oude gedrag vervallen.
En dat lijkt op het eerste gezicht vreemd. We zijn toch immers weldenkende mensen, in staat om rationele en verstandige besluiten te nemen en deze vervolgens uit te voeren? Op momenten als deze is het goed om te realiseren dat er meer in ons brein omgaat dan de processen waar we ons bewust van zijn. Denk bij bewuste processen aan situaties waarbij we onze vijf zintuigen gebruiken; zien, horen, voelen, proeven en ruiken.
BEWUSTE EN ONBEWUSTE PROCESSEN
Er zijn echter ook processen gaande in ons brein waar we ons niet of nauwelijks van bewust zijn, maar die wel in grote mate ons gedrag bepalen. Dit zijn processen van denken, praten en doen die we ergens in het verleden hebben geleerd en nu automatisch blijven toepassen. Automatisch betekent onbewust, ofwel zonder erbij na te denken. We noemen deze automatische processen gewoontes.
Voor nagenoeg elke situatie waar we in het leven mee te maken krijgen hebben we een gewoonte; een standaard reactie die keer op keer door ons brein wordt geactiveerd wanneer we met eenzelfde situatie, of soortgelijk daaraan, worden geconfronteerd.
Wanneer we na het bewust afwegen van voors en tegens besloten hebben een aspect van ons gedrag te veranderen, is het belangrijk om na te gaan of we misschien ergens in ons leven gewoontes hebben aangeleerd die nu nog steeds als automatische programma's in ons brein aanwezig zijn.
Waarom is dit zo belangrijk om te weten? Omdat onbewuste gewoontes het uiteindelijk altijd blijven winnen van onze bewust genomen besluiten of voornemens. Onbewuste programma's ofwel gewoontes zijn qua kracht en uithoudingsvermogen altijd de meerdere van bewust genomen besluiten of voornemens en krijgen daarom in de regel voorrang.
Zo werkt het brein. Het is de aard van het beestje. In volgende blogs ga ik meer in op het waarom het brein werkt zoals het werkt.
DE KRACHT VAN EMOTIES
Bron van vele onbewuste processen zijn emoties. Emoties kun je herkennen aan fysieke reacties in ons lichaam als gevolg van bijvoorbeeld angst, kwaadheid of verdriet. Bekende fysieke reacties zijn een verhoogde hartslag, versneld ademhalen, blozen, transpireren en stem verheffen. Met gevoelens omschrijven we vervolgens onze emoties. Zo kun je angst ervaren omdat je je onveilig voelt, kwaadheid ervaren door een gevoel van onrecht, en verdriet ervaren omdat je je gekwetst voelt.
En hier zit de crux. In hoeverre zijn we in staat om goed met onze emoties om te gaan? En hoe reageren we wanneer we onze emoties niet goed kunnen hanteren en zij met ons aan de haal gaan? De gevolgen zijn zelden positief. Wanneer we onze emoties niet in goede banen kunnen leiden, dan zullen we dat dus moeten leren. Belangrijk, want emoties zijn extreem sterke patronen van gewoontes die wanneer ze eenmaal bezit van ons hebben genomen, acties zoals rationeel denken, praten en handelen vrijwel onmogelijk maken.
Anders dan bij het aanleren van technische vaardigheden, spelen bij het aanleren van adaptieve vaardigheden emoties een veel grotere rol. Daarom is er bij het aanleren van adaptieve vaardigheden meer nodig dan het lezen van een handleiding en de bereidheid om de instructies eigen te maken.
Natuurlijk kunnen we tijdens het aanleren van technische vaardigheden ook met frustraties te maken krijgen die emoties zoals kwaadheid oproepen, maar deze zijn naar aard en omvang in de regel veel makkelijker te hanteren dan de emoties die naar boven kunnen komen tijdens het omgaan met bijvoorbeeld moeilijke klanten, spreken in het openbaar, of leiding nemen in panieksituaties.
Helaas is het doelmatig kunnen hanteren van emoties niet iets wat je van de ene op de andere dag kunt leren zonder een vorm van training die je stap voor stap meeneemt in het verleggen van je grenzen.
KIES DE JUISTE METHODE
Feit is dat wereldwijd de meeste mensen en bedrijven het aanleren van adaptieve vaardigheden blijven proberen op de wijze zoals ze gewend zijn om zich technische vaardigheden eigen te maken. Dit is jammer want hierdoor zijn vele opleidingen nauwelijks effectief en wordt veel geld, energie en tijd verspild. Voor het aanleren van adaptieve vaardigheden zijn nu eenmaal andere methodes nodig dan die voor het aanleren van technische vaardigheden. Daarmee bedoel ik methodes die veel meer aandacht geven aan het hanteren van emoties die qua aard en omvang sterker zijn dan bij het leren van technische vaardigheden en ook nog voor ieder mens verschillen.
Het leuke is dat het verbeteren van je adaptieve vaardigheden een boeiende reis van zelfontwikkeling is die deuren kan openen naar een plezierig, creatief en ontspannen leven.
Als coach en spreker help ik met tips en technieken die het mogelijk maken om je gedurende de dag ontspannen en goed te blijven voelen. Het leven is zoveel leuker en interessanter wanneer je in plaats van overweldigd en meegenomen te worden door emoties, in staat bent je goed te blijven voelen en te blijven denken, praten en handelen op een wijze die waarde toevoegt aan je leven. Het voordeel wordt nog groter wanneer je bedenkt dat je daarmee ook anderen kunt helpen.
Geïnteresseerd in hoe we samen kunnen werken op weg naar een ontspannen toekomst? Ga dan naar deze pagina en laat je bericht achter. Ik neem dan zo snel mogelijk contact met je op.
Patrick.
Reactie plaatsen
Reacties