13 Schadelijke Effecten van Stress op Onze Gezondheid

Volg deze link om m'n blog over veilig en effectief bewegen te lezen en deze link voor m'n blog over gezonde voeding (beide openen in een nieuw venster).

Dit blog is gewijd aan het derde hulpmiddel; het cultiveren van een staat van ontspannen bewustzijn voor flow en focus en om stress de baas te worden.

HOMEOSTASE

Laten we beginnen met het punt dat de natuurlijke staat van ons lichaam en onze geest ontspanning is. De officiële naam voor deze toestand is homeostase; de toestand van evenwicht in het lichaam waarin alle lichaamsfuncties soepel verlopen en de vraag naar energie overeenkomt met het aanbod van energie.

Anders gezegd, homeostase zorgt ervoor dat ons lichaam en onze geest als een soepel werkende machine en voertuig functioneren, waardoor we optimaal kunnen functioneren.

Stress verstoort de staat van ontspanning of homeostase. Alles wat we als negatief ervaren en wat tot ons komt via een of meer van onze vijf zintuigen: zien, horen (inclusief interne conversaties), voelen, proeven en ruiken, kan leiden tot stress.

Natuurlijk hangt de mate van stress die we ervaren af van vele omstandigheden en varieert daarom altijd. Denk aan een glijdende schaal die loopt van nul tot tien, waarbij nul gelijk staat aan totale ontspanning en tien aan een regelrechte paniekaanval.

Emoties gaan vooraf aan stress. Toen de psychiater Paul Ekman over de wereld reisde, ontdekte hij dat, ongeacht het deel van de wereld dat hij bezocht, mensen dezelfde gezichtsuitdrukkingen hadden voor bepaalde emoties en concludeerde dat deze gezichtsuitdrukkingen universele producten zijn van de menselijke evolutie.

Hij onderscheidde de volgende zes emoties: woede, angst, walging, verdriet, verbazing en geluk.

ALTIJD OP DE UITKIJK VOOR GEVAAR

Het eerste wat opvalt is hoe negatief bevooroordeeld wij als mensen zijn. De eerste vier van de zes emoties zijn negatief, nummer vijf kan positief of negatief zijn en alleen nummer zes is positief. Dit kan verklaren waarom we meestal op onze hoede zijn en blijven uitkijken naar dreiging en gevaar.

Volgens de wijsheid van oude culturen verdeel ik emoties graag in twee hoofdcategorieën: angst en liefde.

De volgorde is als volgt: uitdagende gebeurtenissen veroorzaken instinctieve lichaamsreacties, emoties genaamd, die op hun beurt de overlevingsacties eten, vechten, vluchten en bevriezen activeren om ons van gevaar of pijn naar veiligheid of plezier te brengen, waarna het lichaam terugkeert naar zijn natuurlijke staat van ontspanning waarin alle interne systemen soepel werken.

Hier komen we op een kritiek punt. Onze lichaamssystemen werken niet soepel als we gestrest zijn. Om de kans op overleven zo groot mogelijk te maken, worden alle lichaamsfuncties die geen rol spelen bij het overwinnen van het waargenomen gevaar onmiddellijk en bijna volledig uitgeschakeld. Voorbeelden van deze lichaamsfuncties zijn spijsvertering, assimilatie, genezing, herstel en rationeel denken.

In een staat van stress wordt het bloed weggeleid van het darmgedeelte naar benen en armen om te vechten of te rennen en naar de hersenen voor snel denken in verband met overleven. Dit is geen probleem als de belangrijkste reden is om in leven te blijven en slechts kort duurt, maar wordt een ernstig probleem als de stress chronisch wordt, zoals zo vaak het geval is in onze moderne samenleving.

ENKELE FYSIEKE EFFECTEN VAN STRESS OP HET LICHAAM:

1. Een verminderde opname van voedingsstoffen en een verminderde metabolische functie als gevolg van een verminderde zuurstoftoevoer en gastro-intestinale doorbloeding. Dit is de reden waarom onze maag pijn doet als je in gestreste toestand eet.
2. Verlies via urine van calcium, magnesium, kalium, zink, chroom en selenium.
3. Tekorten aan voedingsstoffen, met name vitamine C, B, ijzer, zink en selenium.
4. Verhoging van LDL-niveaus, triglyceriden in het bloed en bloedpallets.
5. De toename van het stresshormoon cortisol, gekoppeld aan gewichtstoename en onvermogen om af te vallen. Overmatige afgifte van cortisol versnelt veroudering van het lichaam.
6. Verminderde darmflora populaties. Gezonde darmbacteriën worden vernietigd, wat kan leiden tot immuun problemen en tekorten aan voedingsstoffen (zie ook mijn blog over voeding).
7. Afgenomen Menselijk Groeihormoon, het sleutelhormoon voor groei, genezing en heropbouw van lichaamsweefsels en vetverbranding.
8. Verminderde schildklierfunctie, wat leidt tot verminderde metabolische activiteit.
9. Een verminderde maagfunctie die kan leiden tot diarree of constipatie wanneer voedseldeeltjes in de dunne darm terechtkomen voordat ze volledig verteerd zijn.
10. Chronisch verhoogde insulinespiegels, wat uiteindelijk leidt tot insulineresistentie. Dit effect is vooral belangrijk voor mensen met diabetes of die proberen af te vallen.
11. Verminderde botdichtheid (zie 2).
12. Stress versnelt het verouderingsproces waardoor men kwetsbaar wordt voor het aantrekken van tal van ziekten.
13. Verlies van spiermassa, verminderd libido, weinig energie en meer ontstekingen.

We zijn zo gewend geraakt aan stress dat we nauwelijks of niet de symptomen herkennen zoals:
hoofdpijn, nek- en rugpijn, spierkrampen, frequente verkoudheden, infecties, misselijkheid of duizeligheid, problemen met de spijsvertering, pijn op de borst, versnelde hartslag, angst, zorgen, schuldgevoel, schaamte, dwangmatig gedrag, zenuwachtigheid, boosheid of woede, frustratie, depressie, problemen met concentratie, een constante stroom van uiteenlopende gedachten, overweldigd gevoel, verminderde zelfwaarde, machteloosheid, achterdochtigheid, een teruggetrokken leven, vermoeidheid, frequent gebruik van vrij verkrijgbare slaap- en kalmeringsmiddelen, gewichtstoename of juist afname, in toenemende mate gebruik van verslavende middelen zoals roken, alcohol en drugs.

HET IS NOGAL WAT

En al deze symptomen kunnen mede bijdragen aan de ontwikkeling van tal van emotionele en fysieke kwalen zoals hartaanvallen, beroertes, hoge bloeddruk, ontregeling van het immuunsysteem en het ontstaan van auto-immuun ziektes zoals reumatoïde artritis en multiple sclerosis. Daarnaast kan stress ook de kans vergroten op het ontstaan van neurologische aandoeningen zoals Parkinsons. Kortgezegd heeft stress een direct of indirect effect op alle lichaamssystemen. 

Stress is een belangrijke functie voor het activeren van overlevingsacties om gevaar of te wenden en onszelf weer in veiligheid te brengen. Het kan echter een gevaar in zichzelf worden wanneer we de symptomen niet herkennen of negeren waardoor de schadelijke effecten door blijven gaan.

De eerste stap om stress de baas te blijven is het herkennen van de symptomen. Helaas gaat het hier vaak al mis. Veel mensen trivialiseren de symptomen, ontkennen ze of verwarren stress met een druk leven. Andere mensen voelen zich machteloos en zien zichzelf als slachtoffer van de omstandigheden en ondergaan de effecten gelaten.

De voor de hand liggende volgende stap is het besluit om de oorzaak van de stress weg te nemen of deze in ieder geval te verminderen. De derde stap is het maken van een plan en het daadwerkelijk implementeren daarvan. 

In mijn blog "De Kracht van Je Ontspannen en Goed Voelen" gaf ik enkele eerste simpele ideeën om stress de baas te blijven. 

STRESS HEEFT OOK POSITIEVE KANTEN

Het is goed te blijven bedenken dat met stress op zich niks mis is. Het is een natuurlijke reactie die ons kan helpen ons gevoel van veiligheid te herstellen, en het kan ons helpen om beter te presteren.  

Voorbeelden van het laatste zijn atleten, muzikanten en acteurs die stress gebruiken om zich extra op te laden voor een optimale prestatie. En ook in ons dagelijks leven herkennen we allemaal dat stress kan bijdragen aan sneller en productiever werken. In dit geval gebruiken we stress op een positieve manier. Anders wordt het wanneer stress ons de baas wordt en er effecten gaan ontstaan zoal ik hiervoor heb omschreven.

In mijn presentaties en coaching praat ik over effectieve manieren om vrij te breken van de negatieve effecten op onze gezondheid in de ruimste zin van het woord.

Wanneer je benieuwd bent hoe jezelf of de groep die je vertegenwoordigt een plezier kunt doen door meer te weten over de technieken om stress te verminderen of te voorkomen, en hoe je die moet toepassen, aarzel dan niet om naar deze pagina te gaan en mij een bericht te sturen met je situatie en je vragen. 

Ik kijk er alvast naar uit om van je te horen.

Patrick.